سودیپ سن به ترجمه رُزا جمالی

سودیپ سن (- 1964) یکی از مهم‌ترین شاعران هند است که به زبان انگلیسی می‌نویسد و آثارش در انگلستان و آمریکا با اقبال زیادی مواجه شده است، او تنها شاعری بود که اجازه یافت تا خطابه نوبل درک والکات را قرائت کند و شعرهاش به دلیل عمق و غنایی که در فرهنگ بنگالی دارد و بازآفرینی ریشه‌های آن پسااستعماری خوانده می‌شوند . توصیفات دقیق و ظریف، تصاویر پیچیده و نغز، چشم اندازهایی با جزئیات فراوان از مواردی‌ست که این شاعر به آن توجه‌ای ویژه دارد. توجه و وسواس بی اندازه‌ی او به رنگ و بافتِ طبیعی چشم اندازها در هاله‌ای رقص‌های بومی و مراسم آئینیِ جنوب آسیا خاصه در جغرافیای بومی هندوستان اعجاب انگیز است. کارول آن دافی ملک الشعرای انگلستان سبک کار او را قابل تحسین می‌داند. تسلط بی بدیل شاعر به زبان انگلیسی و دایره‌ی کلمات نامحدودش از مواردی دیگرست که می توان به آن اشاره کرد. برای ما فارسی زبانان شاید پُر بی‌جا نباشد که سبکِ او را نزدیک به سبکِ هندی در شعرِ فارسی بنامیم و و به شکلی تطبیقی پژوهشی را در چند و چون آرایه ها و تصاویر از بیدل یا امیر خسرو دهلوی تا سودیپ سن به انجام برسانیم. از کتاب های متعددی که سن  منتشر کرده است  ذکر چند نام ضروری است: پرچمِ دعا، موسمِ بارندگی، هند: بسته ی پستی با مهر باطله، جغرافیایی درهم: مجمع الجزایر مقصود، سالنامه، خطوطِ خواستن و ...

                                        سودیپ سن

درختِ انجیرِ معابد

چنانکه رمز و راز زمستان آب می شود

با خورشیدی به رنگِ ارغوان

آنچه که آشکار می شود برق می یابد

بر میزانی ناشناخته 

نغمه ای ساز می کند

برچیده می شوند از کنارِ هم

سفالینه ها ذوب می شوند و به سپیدی می گرایند

درخت انجیر معابد که قلاب می شود به اندرون اش

وقتی که ساقه ها و ریشه اش به هم می رسند و می پیچند

خاک که در دوایری مدور است

زیرِ پوششی که برق می گرفت

و حروف الفبا را با خود می بُرد

خامه ی قلمی ست از آنِ خطاطی

در جوهری که نامرئی ست و خمیده ست

حروفی که هیچوقت ارسال نشده اند

نقشه ی طراح درهم است

عبارت ها جمع می شوند

به نقابی که ناپیدا شَوَند.

Banyan

BY SUDEEP SEN

 for Jane Draycott

As winter secrets

 melt

with the purple

 sun,

what is revealed

 is electric —

notes tune

 unknown scales,

syntax alters

 tongues,

terracotta melts

 white,

banyan ribbons

 into armatures

as branch-roots

 twist, meeting

soil in a circle.

 Circuits

glazed

 under cloth

carry

 alphabets

for a calligrapher’s

 nib

italicised

 in invisible ink,

letters never

 posted,

cartographer’s

 map, uncharted —

as phrases fold

 so do veils.

مدیترانه 

۱

قایقی به رنگِ رُس

فلفل دلمه ای زرد رنگ

تور ماهی آبی رنگ

دیوارهای قلعه به رنگ گِلِ اخری

۲

پیراهن ابریشمینِ سحر

حریری زرین

مژگانِ سرمه کشیده ی سیاه رنگ اش

۳

کودکی در خیابان

با مشتی گره کرده و گندم گون

گویی که رنگین کمان را 

به چنگ آورده

۴

خاطره ام گم شده است

لوحی سفید است و منجمد

رنگ ها مذاب می شوند

منتظرند و حاضر 

که باز شکسته شوند

Mediterranean

BY SUDEEP SEN

  1

A bright red boat

Yellow capsicums

Blue fishing nets

Ochre fort walls

  2

Sahar’s silk blouse

gold and sheer

Her dark black

kohl-lined lashes

  3

A street child’s

brown fists

holding the rainbow

in his small grasp

  4

My lost memory

white and frozen

now melts colour

ready to refract

Sudeep Sen translated into Persian by Rosa Jamali

رُزا جمالی متولد ۱۳۵۶، تبریز. دانشجوی دکترای ادبیات انگلیسی در دانشگاه تهران. دانش آموخته ی کارشناسی ادبیات نمایشی از دانشگاه هنر و کارشناسی ارشد ادبیات انگلیسی از دانشگاه تهران است. از او تاکنون شش مجموعه شعر، یک نمایشنامه، یک مجموعه مقاله ، دو آنتولولوژی ترجمه شعر انگلیسی و دو کتاب در عرصه ی ترجمه ی شعر جهان منتشر شده است. مقالات او در نشریاتی نظیر جهان کتاب، آدینه، کارنامه، عصرپنج شنبه، بیدار، بررسی کتاب، معیار، دنیای سخن و..، نشریافته اند. او در مقالات‌اش از منظرهای مختلف نقد ادبی به شعرِ فارسی نگاه می کند: فرمالیستی، ساختارزدایانه، خواننده محور، فمینیستی، بوم گرایانه و پسااستعماری...
او را از شاعران تاثیرگذار و جریان ساز سه دهه ی اخیر شعرِ فارسی می دانند؛ شعر او پُر از پیشنهادات تازه برای شعر خلاق فارسی بوده است. تجربه هایی که از مختصات آن می توان به موارد زیر اشاره کرد: بازی های زبانی، تصویرسازی خلاق، خلق استعارات نو، آشنایی زدایی از زبان متداول، دوری از کلیشه های بیانی، به وجود آوردن نشانه شناسی تازه ای از کلمات، چندصدایی، چندزبانی، استفاده از لحن و زبان محاوره، بی واسطه نویسی، عرفان اشیاء، بازآفرینی مضامین شعر کلاسیک فارسی...
بسیاری از شعرهاش توسط خود او به زبان انگلیسی برگردانده شده اند و در معتبرترین نشریات و گلچین های ادبیِ جهان منتشر شده است.
آثار او به زبان های فرانسه، آلمانی، ایتالیایی، ترکی، هندی، بنگالی، روسی، آذری و ... ترجمه و در کشورهای مختلفی انتشار یافته است.
او همچنین در فستیوال های جهانی شعر چهره ای معتبر است و در بسیاری از دانشگاهها و کتابخانه ی ملی بریتانیا سخنرانی و شعرخوانی داشته است.